بنام خداوند حكیم و متعال

اللّهمّ صلِّ عَلی عَلیّ ابنِ موسی الرِّضا الْمُرْتَضی الامامِ التَّقی النَّقی وَ حُجَّتِکَ عَلی مَنْ فَوقَ الاَرضِ وَ مَن تَحْتَ الثَّری الصِّدیقِ الشَّهید صَلوةً کَثیرةً تامّةً زاکیةً مُتَواصِلةً مُتَواتِرَةً مُتَرادِفَةً کَاَفْضَلِ ما صَلَّیْتَ عَلی اَحَدٍ مِنْ اَوْلیائِک

روایت زیارت

معتقدم بركت و شوكت ایران زمین از یمن قدوم حضرت امام علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) در این سرزمین است و ایرانیان از وجود مقدس آن حضرت عزت و آبرویی یافته‌اند از همین‌روی پس از مدت‌ها، قلم را با یاد پروردگار هستی‌بخش و با نام مبارك «شمس الشموس و انیس النفوس» بدست می‌گیرم و «عصر انتظار» را باز هم بروز رسانی خواهم كرد.

خاطرم هست كه در ایام میلاد با سعادت هشتمین اختر آسمان ولایت، حضرت امام رضا(ع) (8/8/88) در بستر بیماری بودم و با اندك رمقی كه پس از آن عمل جراحی سخت داشتم در برخی لحظات آن روز، مراسم و جشن‌هایی كه مزین به نام ایشان شده بود را با دلتنگی و حسرت بسیار، از تلویزیون دنبال می‌كردم و آرزو می‌كردم كه ایكاش آن لحظات خجسته را در حرم معطر ایشان می‌بودم و چون مریدی عاشق در جشن میلاد آن بزرگوار شركت كرده و از شور و شعف بی‌مثال زائرین آن حضرت حظی می‌بردم!

سرانجام به یاری و مرحمت خداوند بی‌همتا توفیقی حاصل شد تا پس از گذراندن دوران نقاهت و بیماری و برطرف شدن ضعف و كسالت، در ایام شهادت سلطان دل‌های ایرانیان، به زیارت بارگاه نورانی و مبارك ثامن‌الائمه مشرف شویم و از نزدیك شاهد مراسم باشكوه سوگواری و اشك و آه شیعیان و دوستداران ایشان باشیم.

سرمای شدید هوای مشهد در گرمای عشق شیعیان به امام و مولایشان و در گریه‌های سوزناك برای غربت و مظلومیت آن حضرت بروزی نداشت و یخ زدگی چند لایه‌ی آب حوض‌های حرم، در حضور شورانگیز مشتاقان خاندان پیامبر اعظم(ص) و اشك ماتم‌شان جلوه‌ی خود را از دست داده بود.

پرچم سیاهی كه بر بلندای گنبد طلا برافراشته بود همنوا با دلدادگان امام هشتم(ع) بی‌تابی بسیاری می‌كرد و حكایت از داغ دل شیعیانی داشت كه در غم شهادت هشتمین مولا سیاه‌پوش بودند.

هیئت‌های عزاداری آذربایجان در مشهد مقدس و آیین‌های سوگواری سنتی و ویژه‌شان چشمگیر بود و حضور پر رنگ جوانان سیاه‌پوش ایران‌زمین و سرخی چشمان و خیسی صورت‌های نورانی‌شان چشم‌نوازی می‌كرد. مردم مضجع منور امامشان را چون نگینی درخشان در میان گرفته بودند و ناله حزن‌انگیزشان گوش جان را نوازش می‌داد.

به سختی می‌توانستی در صفوف فشرده‌ی نمازهای جماعت در حرم مطهر جایی برای پیوستن به نمازگزاران پیدا كنی و چه بسیار بودند مؤمنانی كه برای درك ثواب نماز جماعت، بر روی سنگ‌فرش‌های سرد صحن‌ها و رواق‌ها به نماز ایستاده بودند.

گفته شد كه در روزهای آخر ماه صفر حدود ده میلیون زائر در مشهد مقدس حضور داشتند و با چنین جمعیتی اگر جایی برای نشستن پیدا می‌كردی، می‌توانستی از سخنرانی سخنورانی چون آیت ا... علم‌الهدی، حجت‌الاسلام طباطبایی، شیخ حسین انصاریان و علیرضا پناهیان استفاده كنی.

در این بین، حجت‌الاسلام پناهیان در روز شهادت سخنرانی مفصلی داشت و از مناقب امام رضا(ع) گفت و روایت كرد كه: «حضرت امام صادق(ع) فرموده‌اند برای احترام به كسی كه عزیزی از دست داده به دیدار او بروید پس شما هم در نظر داشته باشید كه برای عرض تسلیت به محضر امام جواد(ع) و امام زمان(عج) به اینجا آمده‌اید چرا كه صاحبان عزا این بزرگواران هستند» و سفارش كرد كه مبادا دست خالی از محضر آنان مرخص شویم.

آقای پناهیان از بهانه‌گیری منافقان گفت و بیان كرد كه: «خداوند هم، بهترین و بزرگترین بهانه‌ساز عالم است» و به محض لغزش، بهانه را در دست آنانی كه می‌خواهند از خدا دوری كنند قرار می‌دهد و این بهانه‌گیری حتی در زمان رسول اكرم(ص) نیز بوده است. وی خصوصا درباره آزمایش‌های الهی و فتنه‌های آخرالزمان سخنان تكان‌دهنده‌ای داشت! دعایی كرد و گفت مطمئن باشید این دعا مستجاب نمی‌شود!! «خدایا، لطفا از ما امتحان نگیر» و بعد دعایی دیگر كرد: «خدایا از ما امتحان سخت نگیر» و گفت كه این دعا هم مستجاب نخواهد شد و همه در معرض آزمون‌های الهی هستند.

نوحه خوانان و مرثیه‌سرایان نیز سهمی بسزا در مراسم‌ها داشتند. مداحی پرشور حاج صادق آهنگران حال و هوایی ویژه به زائران می‌داد و هنگامی كه وی سرود حماسی و نوستالژیك «ای لشكر صاحب زمان آماده باش، آماده باش» را خواند، شور و هیجان جمعیت وصف‌ناشدنی بود! انگار كه همه بی‌صبرانه مشتاق حضور در لشكر حضرت صاحب‌الزمان(عج) هستند!

سید مهدی میرداماد نیز كه دیگر صدایش در دهه آخر صفر گرفته بود برای دلدادگان علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) مدیحه‌سرایی می‌كرد و اندوه جانكاه شهادت ولی نعمت ایرانیان را می‌سرود.

در هر گوشه از حرم حلقه‌ی ماتمی بر پا بود ولی مراسم خادمان آن حضرت در شب شام غریبان شهادت ایشان و ذكر «رضا رضا جان» شان در حالی كه با شمع‌هایی در دست در صحن‌ها می‌چرخیدند حس غریبی به زائرین داده بود.

ساخت و ساز و فعالیت‌های عمرانی حرم مطهر همچنان ادامه داشت و بویژه صحن كوثر و صحن جامع رضوی همچنان كامل نشده‌اند. تزیینات رواق بزرگ امام خمینی(ره) نیز هنوز انجام نشده بود و در عین حال سادگی و معنویت خاصی داشت. زیباسازی ورودی رواق دارالحجة نیز هرچند هنوز ادامه داشت ولی خود این رواق تقریبا تكمیل شده بود.

مهمانسرای رضوی هم كه گسترش یافته بود از زوار آن حضرت پذیرایی می‌كرد و همواره افرادی با نیت تبرك و شفا در مقابل این مهمانسرا بودند تا ظرفی غذا یا حتی تكه‌ای نان متبرك برای بیمار خود ببرند و این بار هم آرزو به دل ماندیم كه وعده‌ای مهمان حضرت شویم!

و اما وقتی برای اولین بار وارد رواق دارالحجة شدم، ناخودآگاه تحت تأثیر زرق و برق و تزئینات این رواق قرار گرفتم و با زمینه‌ی فكری و تصویری كه از دیگر رواق‌ها و صحن‌ها داشتم، با خود اندیشیدم كه به راستی اگر حضرت امام رضا(ع) در عصر ما می‌زیستند و خود متولی حرم مطهر و موقوفات بودند، آیا چنین حرم و بارگاه مجللی برای خود در نظر می‌گرفتند؟!

پاسخ قطعا منفی است و تردیدی ندارم سیره و منش امامان ما هرگز این نبوده و نخواهد بود چرا كه زندگی پربار آن بزرگواران سرشار از ایثار و بخشش و احسان است اما بسیار قابل توجه است كه متولیان حرم مطهر برای معرفی جلال و شوكت و عظمت و جایگاه رفیع حضرت امام رضا(ع)، زرق و برق حرم را گسترش داده‌اند و به جای تلاش روزافزون برای تشریح ابعاد شخصیت و اركان تفكر نورانی آن حضرت، همت خود را معطوف به عمران و زیباسازی حرم كرده‌اند! (1)

هرچند معتقدم كه پیش‌بینی فضاهای مناسب برای زائرین و مجاورین واجب و لازم است و اقدامات بسیار خوبی نیز در این راستا صورت پذیرفته است لكن بنظر نمی‌رسد ضرورتی برای صرف هزینه‌های هنگفت زیباسازی وجود داشته باشد. معارف اهل بیت(ع) بسیار جذاب‌تر و مؤثرتر از این زیبایی‌های ظاهری است و باید در نظر داشت كه از زمان گذشته تا به حال، یكی از تأثیرگذارترین وجوه زندگی ائمه معصومین(ع) در انسان‌ها، همین سادگی و ساده‌زیستی ایشان بوده است.

البته هنرمندان مومن و خوش ذوق ایران، همواره برای نمایش ارادت خود به خاندان عصمت و طهارت(ع)، همت خود را مصروف دین و عمران مرقدهای مطهر امامان و امامزادگان و مساجد نموده‌اند و آثار معماری وزین و ارزشمندی را پدید آورده‌اند كه در طول تاریخ، حیرت بینندگان و شگفتی دیدگان را موجب شده و قطعا توجه معماران و هنرمندان و صنعتگران مسلمان به بناهای دینی سبب رشد معماری سنتی و اسلامی گردیده است. چه بسیارند عزیزانی كه با نیت خیر و برای جلب رضایت پروردگار، هنر خود را وقف ائمه و پیشوایان دینی خود كرده‌اند اما مراد حقیر از طرح این موضوع، هزینه‌های گزافی است كه سازمان محترم آستان قدس رضوی برای این تزیینات صرف كرده است.

برایم بسیار جالب بود كه آستان قدی رضوی دارای «سازمان اقتصادی» بسیار عرض و طویلی است ولی سازمان خیریه و حمایت از محرومین آستان با نام «موسسه امداد آستان قدس رضوی» فعالیت آنچنان گسترده‌ای ندارد تا نام آستان مقدس و مبارك علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) با تداعی دستگیری از محرومین و نیازمندان همراه باشد نه با ثروت و مكنت!

البته باید گفت كه «شورای عالی فرهنگی آستان قدس رضوی» با مؤسسات گوناگونش، فعالیت زیادی در عرصه تبلیغ دارند هرچند زائران حرم مطهر، غیر از برگزاری مراسم‌های مختلف حرم چیز دیگری از فعالیت‌های این شورا نمی‌بینند. ایكاش در مقابله با شبیخون فرهنگی به مرزهای عقیدتی جوانان ایران، آستان قدس اقدام به توزیع رایگان كتب و نرم‌افزارهای فرهنگی و مذهبی در حرم مطهر و حتی در سطح كشور می‌كرد و با توجه به ساختار كنونی حرم مطهر، ایكاش آستان قدس رضوی در كنار پاسخ‌گویی به سؤالات شرعی زائرین، جلسات و میزگردهای عقیدتی و دینی مختص جوانان در برخی صحن‌ها یا رواق‌ها برگزار می‌كرد.

ان شاء الله زیارت حرم نبوی قسمت همه‌ی مؤمنان شود؛ مساحتی بسیار زیاد برای مسجدالنبی(ص) در نظر گرفته شده است ولی هنگامی كه وارد بخش مسقف این حرم شریفه می‌شوی خبری از صحن‌ها و رواق‌های متعدد و تو در تو نیست بلكه وارد مسجدی یكپارچه شده‌ای كه تا خود مضجع منور رسول اكرم(ص) ادامه دارد و از همین روی نمازهای جماعت متعدد نیز برگزار نمی‌شود و فقط یك نماز جماعت با حضور خیل عظیم زائران و مجاوران اقامه می‌گردد.

آرزویی دست‌نیافتنی است كه حرم مطهر رضوی نیز این چنین می‌بود.

هر بار كه به زیارت می‌رویم با خود عهد می‌كنیم كه این بار بهره‌ی فراوانی از زیارت و وجود مقدس ثامن‌الائمه(ع) خواهیم برد ولی هنگام وداع و بازگشت بنظر می‌رسد كه درك و معرفت لازم را نداشته‌ایم! همواره حس غریبی در زیارت وداع داریم! حتی از روز و لحظه اول ورود به حرم نگران دقائق وداع هستیم! دلت تنگ است و صدایت لرزان و نگاهت مواج و متزلزل! هر چند قدم كه از حرم دور می‌شوی بر می‌گردی و با حسرت و نگرانی به گنبد طلا نگاه می‌كنی! یعنی باز هم مولا ما را به حضور خواهد طلبید و عمرمان تا زیارتی دیگر باقی است؟!

امیدوارم كه باز هم زیارت مشهد مقدس امام رضا(ع) نصیب ما و دوستان و مومنان گردد و در حسرت روزی هستیم كه زیارت‌نامه امام هشتم(ع) را در جشن ظهور حضرت ولی‌عصر(عج) و با حضور آن بزرگوار قرائت نماییم.

والسلام علی من اتبع‌الهدی

محمد مهدی پوینده

پی‌نوشت:

1ـ خیلی با خودم كلنجار رفتم كه این مطالب را بگویم یا بگذرم! خصوصا هنگامی كه یك شب در بازگشت از حرم مطهر رضوی (حوالی ساعت 22:30) دختركی حدودا 10 ساله را دیدم كه در خیابان امام رضا(ع)، بین دو هتل گرانقیمت و چند ستاره به تمنای اندكی پول، كفشهای مردم را واكس می‌زد و پدر معلولش نیز چند ده متر بالاتر بساطی دیگر پهن كرده بود و در عین حال مراقب دختركش بود! دلم بدجوری گرفت كه چرا باید در مشهد امام هشتم(ع) چنین صحنه‌هایی در چند صد متری حرم ایشان مشاهده شود و چرا آستان قدس رضوی به این نیازمندانی كه در سرمای شب‌های زمستان چشم به دستان زائران دوخته‌اند رسیدگی نمی‌كند!؟

سرانجام با توكل بر ذات اقدس الهی و برای رضای خداوند بلند مرتبه تصمیم گرفتم كه بگویم.

برچسب ها: آل الله ،

دنبالک ها: همین مطلب در پایگاه شیعه آنلاین ، همین مطلب در قلم پرس ،